Grafik 1: Euphoriameter ve SP500
“The Euphoriameter” adlı ölçüm, yatırımcıların duygusal durumlarının ve piyasa katılımcılarının risk iştahlarının bir yansıması olarak hesaplanmıştır.
Bu ölçüm, ileriye dönük fiyat-kazanç oranları (forward PE), VIX (volatilite endeksi) ve genel boğa (bullish) yatırımcı hissiyatını birleştirerek oluşturulmuştur.
Grafik, 1992 yılından 2024 yılına kadar olan dönemi kapsıyor ve iki önemli veriyi karşılaştırıyor: S&P 500 endeksi (siyah çizgi, logaritmik ölçek) ve Euphoriameter (kırmızı çizgi).
Siyah çizgi, S&P 500’ün uzun vadeli hareketini gösteriyor ve önemli yükseliş ve düşüş dönemlerini ortaya koyuyor. S&P 500’ün dalgalanmaları, ekonomik döngüler ve piyasa risk iştahıyla yakından ilişkilidir.
Kırmızı çizgi, Euphoriameter’ı temsil ediyor ve yatırımcıların genel risk iştahını ölçüyor. Bu çizgi, tarihsel olarak piyasa zirvelerinin ve diplerinin öncü bir göstergesi olarak hizmet etmiştir. Örneğin, 2000’lerin başındaki dot-com balonu döneminde Euphoriameter’ın zirveye çıkması, piyasa eforisinin doruk noktasına ulaştığını gösteriyor. Benzer bir model 2008 krizi öncesinde de gözlemlenmiş; Euphoriameter keskin bir düşüş yaşarken, piyasa eforisi kısa sürede kaybolmuş.
2024 yılına geldiğimizde Euphoriameter, tekrar oldukça yüksek bir seviyeye ulaşıyor, bu da piyasa katılımcılarının son dönemdeki ‘eforisinin’ zirvede olabileceğini gösteriyor. Bu durum, tarihsel verilere bakıldığında, olası bir düzeltme veya piyasa dalgalanması riskini artırabilir.
Grafik 2: US ISM endeksi ve SP500
Bu grafikte de S&P 500 endeksinin yıllık yüzde değişimi (mor çizgi, sağ eksen) ile ABD ISM İmalat Endeksi (turuncu çizgi, sol eksen) arasındaki ilişki inceleniyor. Veriler 2011’den 2024’e kadar olan dönemi kapsıyor ve ekonomideki genel eğilimler ile hisse senedi piyasası arasındaki bağlantıyı ortaya koyuyor.
Turuncu çizgi, ISM İmalat Endeksi’ni temsil ediyor. Bu endeks, ABD’nin imalat sektöründeki genişleme veya daralmayı ölçer. 50’nin üzerindeki değerler sektörde büyümeyi, 50’nin altındaki değerler ise daralmayı gösterir.
Grafikteki dikkat çekici unsurlardan biri, S&P 500 endeksinin yıllık yüzdelik değişimi ile ISM İmalat Endeksi arasında bir korelasyon olması. Ekonomik büyümenin yavaşladığı dönemlerde, imalat endeksinin düştüğü ve bunun borsada da olumsuz yansımalara yol açtığı görülüyor. Örneğin, 2015-2016 ve 2020’de her iki gösterge de sert bir düşüş yaşamış. Ancak, imalat sektörünün toparlandığı dönemlerde hisse senedi piyasalarının da genellikle yukarı yönlü hareket ettiği dikkat çekiyor.
2024’e gelindiğinde ise S&P 500’ün yıllık yüzde değişiminin yükselişte olması, yatırımcıların piyasaya olan güvenini veya gelecekteki kazanç beklentilerini artırdığını gösteriyor. Buna karşın, ISM İmalat Endeksi’nin düşüşte olması, ekonomik büyümenin imalat sektöründe zayıfladığını, bunun potansiyel olarak borsadaki mevcut yükselişin sürdürülebilirliği üzerinde etkiler yaratabileceğini düşündürüyor.
Bu durum, gelecekteki ekonomik koşullara ilişkin karışık sinyaller veriyor ve piyasa hareketlerinin dikkatle izlenmesi gerektiğine işaret ediyor.
